De beste eerste stap in de energietransitie is: 'zonnepanelen op ieder dak'. Met de opgewekte stroom kan dan de continuïteit van wijk-distributiesystemen (stap 2) - een warmtenet met water op een lage temperatuur - geborgd worden. Vervolgens kunnen binnen de woningen in de aangesloten wijken de watertemperatuur met behulp van kleine warmtepompen naar de gewenste hoogten gebracht worden (stap 3).

Bij de privatisering van de energiemaatschappijen is indertijd een strikte scheiding tussen energiemaatschappijen en netbeheerders afgesproken. Eén van de uitgangspunten is dat een netbeheerder verantwoordelijk is voor het transport, maar niet mag handelen in energie. Opslag van energie wordt gezien als handelen in energie: je slaat energie op als er een overschot is en verkoopt deze energie wanneer de prijzen hoger liggen.

Dat systeem loopt nu vast. Netbeheerders hebben een capaciteitsprobleem en willen dit oplossen, maar mogen dit dus niet doen door grootschalige opslag. Dat mag een energiemaatschappij wel, maar zij zijn niet degene die het capaciteitsprobleem hebben.

De energiewet en de warmtewet bieden geen duidelijkheid over de mogelijke uitwisseling tussen elektriciteit en warmte. Dit pleit voor een holistische benadering van wetgeving die de integratie van innovatieve energieopslagtechnologieën mogelijk maakt. De buurthub die wij voor ogen hebben kan elektriciteit en warmte met elkaar uitwisselen.

Een traditioneel warmtenet pompt centraal opgewekte warmte in water van boven de 70°C, 24 uur per dag rond, 365 dagen per jaar. Dat doe je voor de behoefte van de slechtste gebouwen. Voor de overige gebouwen is die temperatuur veel te hoog.

Energetisch is dat niet slim, zeker niet in de zomer, als je maar 3 procent van de capaciteit nodig hebt voor warmtetapwater en er veel warmte verloren gaat. Wij zien dus meer in laagtemperatuur aanvoer en lokaal opvoeren waar nodig. Dit gebeurt als bijvoorbeeld al in Heerlen, bij het Mijnwaternetwerk in het Maankwartier.

Zolang thuisbatterijen (te) duur zijn en de installatie van buurtbatterijen door wetgeving belemmerd wordt, blijft voor zonnepanelen eigenaren tot 2025 terugleveren aan het net de beste optie. Hotelload bespreekt daarom met de energieleveranciers de mogelijkheden van een collectieve afspraak voor terugleververgoedingen.

Op zonnige dagen verloopt het terugleveren vaak vlotjes, maar in de toekomst zal de kans op afschakeling steeds groter gaan worden. Het net zal steeds vaker overbelast worden door de hoeveelheid zonne-energie op bepaalde zonnige momenten van de dag.

Thuisbatterijen zijn een oplossing, maar kosten nu nog vele duizenden euro's. Bovendien, als je redelijk veel zonnepanelen hebt zijn die thuisbatterijen snel opgeladen op zonnige dagen. Wat doe je dan met de rest van de stroom? En wanneer het een aantal weken achtereen behoorlijk bewolkt is, is de thuisbatterij binnen korte tijd leeg.

Deze problemen zijn er voor buurtbatterijen ook wel, maar in veel mindere mate. De capaciteit van een buurtbatterij is uiteraard veel groter, en kan naar behoefte redelijk eenvoudig worden uitgebreid. De organisatie rondom een buurtbatterij kan vanwege wetgeving niet worden opgepakt door de netwerkbedrijven. Ook de energiebedrijven kunnen dit vanwege concurrentie overwegingen niet gaan doen en de gemeenten lopen tegen financiële en organisatorische problemen aan. Rest dus: een onafhankelijke partij die in handen is van de degenen die het meeste profijt hebben van de buurtbatterij. De beste rechtsvorm hiervoor is een coöperatieve vereniging. Een buurtbatterij coöperatie die eigenaar is van de installatie, waaraan de leden hun 'overtollige' zonne-energie kunnen leveren en waarvan ze naar behoefte ook weer kunnen afnemen.