Er is steeds meer aandacht voor de potentie van energiecoöperaties. Op het gebied van netcongestie kunnen ze de druk verminderen, door lokaal opwek en verbruik op elkaar af te stemmen. Coöperaties zijn in principe rechtvaardiger, omdat ze in handen van burgers zijn en de opbrengsten naar die burgers gaan. En zo creëren ze hopelijk ook meer draagvlak voor de energietransitie, omdat meer burgers betrokken raken en zeggenschap krijgen.

Toch stagneert het aantal leden van energiecoöperaties in Nederland – de Lokale Energiemonitor 2022 spreekt van een ‘verzadigingspunt’. En hoewel beleidsmakers op zowel Europees als nationaal niveau de ontwikkeling van energiecoöperaties een plek gaan geven in wetgeving, is het aandeel van de capaciteit voor zonnestroom in collectieve handen vooralsnog erg klein (1,4 procent in 2022).

Energiecoöperaties zijn op veel vlakken definitief doorgebroken. Voor veel burgers is lid zijn van een energiecoöperatie een aantrekkelijke manier om de energierekening te verlagen en duurzame energie te steunen. Op maatschappelijk niveau kunnen ze een belangrijke bijdrage leveren aan het verlichten van congestieproblematiek.

De wetgeving begint dit te reflecteren. In Nederland moet de nieuwe Energiewet het makkelijker maken voor burgers en bedrijven om actief te worden in energiecoöperaties. Ook op Europees niveau is er aandacht van beleidsmakers voor ‘energiedelen’ en de voordelen van decentrale energiesystemen.

Coöperatief én competitief
Als energiecoöperaties willen doorbreken als significant onderdeel van de energietransitie, zullen ze moeten concurreren met commerciële projectontwikkelaars op meer vlakken dan betrokkenheid en draagvlak.

In veel gevallen kan een coöperatief model competitief of zelfs beter uitpakken voor dakeigenaren dan een commercieel model. Vooral eigenaren met een bescheiden verbruik of bescheiden financieringsmogelijkheden kunnen kiezen voor een coöperatief model of een combinatie van salderen en dakverhuur. Zo kan alle dakruimte benut worden en tegelijkertijd toch een positief rendement behaald worden. Daarnaast is het voor veel bedrijven goed om de omgeving aan zich te binden. Daar werkt een coöperatief model uitstekend voor, door die omgeving mede-eigenaar van je installatie te maken.

Het is dan ook een goed teken dat grote partijen steeds meer met  energiecoöperaties willen samenwerken. Zo zijn er bijvoorbeeld energiecoöperaties die een overeenkomst met de gemeentes hebben gesloten om voortaan alle dakeigenaren naar de betreffende energiecoöperatie te verwijzen als ze op zoek zijn naar een projectontwikkelaar voor zonnepanelen.

Warmtepomp kan het dak op

Het ruimtebeslag van een warmtepomp is een serieus probleem. 42 procent van de Nederlanders woont in een rijtjeshuis, in steden, vaak zonder voortuin en met slechts een bescheiden achtertuintje waar iedere vierkante meter telt. Dan slokt die buitenunit toch de nodige ruimte op.

Een rondgang op de VSK Installatiebeurs, de tweejaarlijkse vakbeurs voor de verwarmingsbranche, in Utrecht laat zien dat fabrikanten proberen om dat probleem op te lossen. ,,Wij hebben iets uitgevonden voor de Nederlandse rijtjeswoning'', vertelt een vertegenwoordiger van Atag trots. Een warmtepomp zónder buitenunit. Een witte kast, maat forse cv-ketel, met twee grote luchtafvoeropeningen. De ene zuigt de buitenlucht aan, de andere blaast de afgekoelde lucht weer naar buiten. Met de gewonnen energie wordt het huis verwarmd. Het apparaat is nog in ontwikkeling, met name het geluid dat hij binnen maakt is een aandachtspunt. ,,Eind 2025 leverbaar.''

Helemaal nieuw is het idee van Atag niet. Sterker: Itho Daalderop heeft al een soortgelijke warmtepomp in de verkoop. En het bedrijf pronkt op de beurs met nog een nieuwtje: een soort ingeklapte dakkapel waar de warmtepomp komt te staan: op het dak dus. Via de zolder kan de monteur de installatie en het onderhoud doen, hij hoeft het dak niet op.

Nefit Bosch heeft een warmtepomp die als een dikke schoorsteen op het dak staat. Twee jaar geleden op de vorige VSK-beurs werd het model gepresenteerd en nu is de dakwarmtepomp leverbaar.

De techniek achter de warmtepomp is niet nieuw, maar nu het verwarmingsapparaat in Nederland een massaproduct wordt, verfijnen de fabrikanten de apparaten wel en worden ze aangepast voor de Nederlandse huizen en winters.Steeds meer fabrikanten bieden bijvoorbeeld warmtepompen die tot 70 graden Celsius gaan, zo'n 20 graden meer dan een reguliere warmtepomp. Veel grote rigoureuze aanpassingen aan de woning, zoals extra isolatie of lagetemperatuurradiatoren, zijn daardoor minder urgent. Die hogere temperatuur gaat natuurlijk wel ten koste van de energiezuinigheid, maar nog steeds wint de warmtepomp qua efficiëntie en duurzaamheid van de gasketel.

Een andere duurzame manier om de woning grotendeels van het gas te krijgen, waar bedrijven op de VSK-beurs mee pronken, is met de ventilatiewarmtepomp. Daarbij wordt de warmte van ventilatielucht van een woning teruggewonnen. Onder andere Inventum Technologies ziet een grote markt voor dit systeem en denkt dat drie miljoen huizen in Nederland er geschikt voor zijn. Eind vorig jaar opende het bedrijf een nieuwe fabriek om er 80.000 per jaar te kunnen bouwen.Fabrikant Remeha, met 20 procent marktaandeel in de warmtepompen, komt dit voorjaar met een cv-ketel met ingebouwde warmtepomp. Beide technieken zitten in één kast. Dat kan zomaar een paar honderd euro op de installatiekosten schelen en bovendien is de ketel met geïntegreerde warmtepomp ook goedkoper dan beide apparaten los én er is minder ruimte nodig. ,,De warmtepompen worden beter, kleiner en iets efficiënter. Maar verwacht geen prijsdalingen met tientallen procenten. Dat gaat niet gebeuren, maar enkele procenten goedkoper kan wel'', zegt Remeha directeur Arthur van Schayk.

Afgelopen jaar werden 170.000 warmtepompen geïnstalleerd in Nederland; 120.000 in bestaande woningen en 50.000 bij nieuwbouwhuizen. Grote fabrikanten als Daalderop, Intergas en Remeha hebben hun fabrieken uitgebreid om ieder meer dan 100.000 exemplaren per jaar te kunnen maken.

Hotelload biedt deskundig advies over de beste oplossing in uw situatie. Ook nemen wij u op alle mogelijke manieren de zorg uit handen: van het regelen van een subsidieaanvraag tot het vakkundig plaatsen van de set zonnepanelen.